Suriye'de, Esad rejiminin fiili olarak sona ermesinin ardından ilk kez bir halk meclisi seçimi yapılıyor. 

Heyet Tahrir el Şam (HTŞ) kontrolünde yürütülen seçimlere, Kürtler, Aleviler ve Dürziler toplu halde katılmama kararı alarak sürecin meşruiyetini sorguladı.

Suriye’de Esad rejiminin sona ermesinin ardından yapılan ilk parlamento seçimleri, halkın geniş kesimlerinin dışlandığı bir süreç olarak başladı. 

SEÇİM SANDIKLARI ÜÇ VİLAYETTE KURULMADI

PolitiKARS’ın haber sitelerinden derlediği bilgilere göre; 8 Aralık 2024’te Esad ailesinin 53 yıllık iktidarı ve Baas Partisi’nin 61 yıllık hakimiyeti sona ermişti. Bu dönüm noktasının ardından, bugün (5 Ekim) ilk kez "Halk Meclisi" seçimlerini düzenliyor. Heyet Tahrir el Şam (HTŞ) kontrolündeki bölgelerde düzenlenen seçimler, Rakka, Haseke ve Süveyda vilayetlerinde ise sandık kurulmadan gerçekleştiriliyor.

SEÇİMLERDEN DIŞLANAN BÖLGELER

Yüksek Seçim Komitesi'nin aldığı tartışmalı karar uyarınca, Suriye'nin Rakka, Haseke ve Süveyda vilayetlerinde "uygun şartlar sağlanana kadar" milletvekili koltuklarının boş kalacağı açıklandı. Karar, milyonlarca Suriyelinin temsil hakkının askıya alındığı anlamına geliyor.

Seçimlerin en dikkat çekici özelliği, doğrudan halk oylamasıyla yapılmıyor olması. Hükümet tarafından belirlenen yaklaşık 6 bin kişilik bir seçmen heyeti, parlamentoya temsilci seçme yetkisini elinde bulunduruyor. İlk sonuçların bugün içinde açıklanmaya başlaması, kesin sonuçların ise yarın ve 7 Ekim'de duyurulması bekleniyor.

YENİ SİSTEM VE MİLLETVEKİLİ DAĞILIMI

Yeni sistemle birlikte oluşturulacak 210 sandalyeli Halk Meclisi'nde, 140 milletvekili seçmen heyeti tarafından belirlenecek. Geri kalan 70 milletvekili ise doğrudan HTŞ lideri Ebu Muhammed el-Colani (Suriye Geçici Cumhurbaşkanı Ahmet el Şara) tarafından atanacak. Colani'nin, seçim kurullarının oluşumunu da kendisine bağlı alt komiteler aracılığıyla denetlediği belirtiliyor.

Toplam 50 seçim bölgesinde 1578 adayın yarıştığı seçimlerde, adayların yüzde 14'ünü kadınlar oluşturuyor. Adaylık süreci 28 Eylül'de sona ererken, seçim kampanyaları ise sadece beş gün sürdü.

MUHALEFETTEN "OTORİTERLİK" ELEŞTİRİSİ

Suriye muhalefetinin önemli bir bölümü, uygulanan yeni seçim sistemini sert biçimde eleştiriyor. Sistemin, parlamentoyu sembolik bir yapıya indirgediği ve yürütmenin yasama üzerindeki hakimiyetini pekiştirdiği ifade ediliyor. Muhalif çevreler, bu değişiklikleri "otoriterliğin yeniden üretimi" olarak nitelendiriyor.

Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) ise yaptığı açıklamada, "kapsayıcı bir toplumsal sözleşmeye dayanmayan hiçbir seçimin meşru veya temsil niteliğinde sayılamayacağını" vurguladı.

KÜRTLER, ALEVİLER VE DÜRZİLER SÜRECİ TANIMIYOR

Seçim sürecine en sert tepkiler, sürecin dışında bırakılan topluluklardan geldi. Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi (Rojava), seçimleri "tek taraflı bir mizansen" olarak değerlendirdi. Yönetim, "tüm etnik ve siyasi bileşenleri içermeyen herhangi bir seçim sürecinin başarısızlığa mahkum olduğunu" açıkladı.

Süveyda'daki Dürzi toplumu da seçimleri "Şam'daki hükümetin otoriter bir hamlesi" olarak tanımlayarak sürece katılmayacaklarını duyurdu.

Suriye ve Diaspora'daki Alevi İslam Yüksek Konseyi ise seçimleri kesin bir dille reddetti. Konsey, süreci "meşruiyetten yoksun ve halkın iradesini yansıtmayan bir atama girişimine kılıf" olarak değerlendirdi.

Suriye'deki bu yeni siyasi dönem, önemli toplumsal kesimleri dışlayan yapısıyla, ülkenin geleceği için yeni belirsizlikleri beraberinde getiriyor.