Azerbaycan ile Rusya arasında, Yekaterinburg'daki polis operasyonunda iki Azerbaycanlının işkenceyle öldürülmesinin ardından diplomatik kriz patlak verdi.
Yekaterinburg’da iki Azerbaycan vatandaşının polis operasyonu sırasında işkenceyle öldürülmesi, Azerbaycan ile Rusya arasında diplomatik bir fırtınaya dönüştü.
Azerbaycan, yaşananlara sert tepki göstererek Rus gazetecileri gözaltına aldı, kültürel etkinlikleri iptal etti ve Rusya’ya karşı cezai soruşturma başlattı.
YEKATERİNBURG’DAKİ OPERASYONDA İKİ KARDEŞ HAYATINI KAYBETTİ
İki ülke arasındaki ilişkiler, Soğuk Savaş sonrası dönemin en gergin günlerinden birini yaşıyor.
PolitiKARS’ın haber sitelerinden derlediği bilgilere göre; 27 Haziran 2025’te Rusya Ulusal Muhafızları, Yekaterinburg kentinde geniş çaplı bir operasyon düzenledi. Operasyonun hedefinde, geçmişte işlenen bazı suçlarla ilişkilendirilen Azerbaycan kökenli kişiler vardı. Ancak operasyonun ardından ortaya çıkan bilgiler, gözaltı sürecinin ciddi insan hakları ihlallerine sahne olduğunu gösterdi.
Gözaltına alınan 59 yaşındaki küçük esnaf Hüseyn Seferov, Yekaterinburg’daki bir emniyet binasında hayatını kaybetti. Kardeşi, 55 yaşındaki taksi şoförü Ziyaddin Seferov ise resmi polis aracında aldığı darbeler sonucu yaşamını yitirdi. Adli tıp raporları, her iki kardeşin de çok sayıda kaburga kırığı, iç kanama ve travmatik şok nedeniyle öldüğünü ortaya koydu.
Aynı operasyon kapsamında gözaltına alınan diğer Azerbaycan vatandaşlarının da benzer şekilde işkenceye maruz kaldığı, bazılarına elektroşok uygulandığı ve hâlâ Rusya’daki hastanelerde tedavi gördükleri bildirildi.
AZERBAYCAN’DAN HEM HUKUKİ HEM DİPLOMATİK TEPKİ
Olayın duyulmasının ardından Azerbaycan Başsavcılığı, Rus kolluk kuvvetleri hakkında “kasten adam öldürme” ve “işkence” suçlamalarıyla ceza soruşturması başlattı. Bu adım, Azerbaycan’ın olayın peşini bırakmayacağını ve uluslararası hukuk yollarını kullanacağını gösterdi.
Ancak Bakü yönetimi yalnızca hukuki değil, aynı zamanda diplomatik ve kültürel düzeyde de misilleme yaptı. Başkent Bakü’de, Rus vatandaşlarından oluşan organize suç örgütü üyeleri gözaltına alındı. Ayrıca Rusya devlet haber ajansı Sputnik’in Azerbaycan ofisine baskın düzenlendi ve üç Rus gazeteci gözaltına alındı.
RUS KÜLTÜRÜNE YÖNELİK YAPTIRIMLAR GENİŞLİYOR
Azerbaycan hükümeti, ülkedeki tüm Rus kültürel etkinlikleri süresiz olarak iptal etti. Bu karar, tiyatro gösterilerinden film festivallerine, edebiyat buluşmalarından akademik iş birliklerine kadar geniş bir alanı kapsıyor. Ayrıca Bakü’de faaliyet gösteren ve “Rus Evi” olarak bilinen Rusya Kültür Merkezi’nin faaliyetleri de durduruldu.
Bu adımlar, Azerbaycan’ın yalnızca siyasi değil, toplumsal düzeyde de Rusya’ya karşı mesafe koyduğunu gösteriyor.
KRİZİN DERİN KÖKLERİ: DÜŞEN UÇAK VE CEVAPSIZ KALAN TALEPLER
İki ülke arasındaki ilişkilerdeki gerilim, aslında 25 Aralık 2024’te yaşanan bir başka olayla başlamıştı. Azerbaycan’a ait bir yolcu uçağı, Rus hava sahasındayken yerden açılan ateş sonucu hasar almış ve Kazakistan’ın Aktau kenti yakınlarında düşmüştü. Olayda 78 kişi hayatını kaybetmişti.
Azerbaycan, olayın ardından Rusya’dan resmi özür ve sorumluların cezalandırılmasını talep etmişti. Ancak Moskova yönetimi bu talepleri yanıtsız bırakmış, olayın “teknik bir hata” olduğunu savunmuştu. Bu durum, Azerbaycan kamuoyunda büyük tepki yaratmıştı.
ALİYEV’İN MOSKOVA’YA MESAJI: TÖRENLERE KATILMADI
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 2025 yılında Moskova’da düzenlenen ve Sovyetler Birliği’nin Nazi Almanya’sına karşı zaferinin 80. yıl dönümünü anma törenlerine katılmadı. Bu karar, diplomatik çevrelerde “sessiz protesto” olarak yorumlandı.
Aliyev’in bu tavrı, Azerbaycan’ın Rusya ile ilişkilerde yeni bir döneme girdiğinin sinyali olarak değerlendirildi. Özellikle Dağlık Karabağ sonrası dönemde Rusya’nın Ermenistan’a verdiği örtülü destek, Azerbaycan’da ciddi bir rahatsızlık yaratmıştı.
BÖLGESEL DENGELERİ SARSABİLECEK BİR KRİZ
Yaşanan gelişmeler, yalnızca Azerbaycan ve Rusya arasındaki ilişkileri değil, Güney Kafkasya’daki genel jeopolitik dengeleri de etkileyebilir. Azerbaycan’ın son yıllarda Türkiye ile geliştirdiği stratejik ortaklık ve Batı ile kurduğu enerji temelli ilişkiler, Moskova’nın bölgedeki etkisini sınırlamaya başlamıştı.
Uzmanlara göre, bu kriz Azerbaycan’ın dış politikada daha bağımsız ve Batı’ya yakın bir çizgiye yönelmesine neden olabilir. Rusya’nın ise bu gelişmelere nasıl yanıt vereceği, önümüzdeki günlerde şekillenecek.